Τι είναι η κρυψορχία;
Η κρυψορχία ορίζεται ως η απουσία του όρχεος από την φυσιολογική, ανατομική του θέση, δηλαδή το όσχεο.
Η κρυψορχία διακρίνεται με βάση την αιτιολογία της σε αληθή, όταν έχει ανασταλεί η φυσιολογική μετανάστευση του όρχεος από την κοιλιακή κοιλότητα στο όσχεο και σε έκτοπη, όταν ο όρχις εντοπίζεται σε ασυνήθεις θέσεις, παραπλεύρως της φυσιολογικής οδού μετανάστευσης (ορχική εκτοπία)
Η κρυψορχία μπορεί να χωριστεί επίσης και σε συγγενή ή επίκτητη, ετερόπλευρη ή αμφότερόπλευρη.
Η συγγενής κρυψορχία είναι συχνότερη συγγενή ανωμαλία κατά τη γέννηση με ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 2-5%. Το αίτιο που ενοχοποιείται για την εμφάνιση της συγγενούς κρυψορχίας θεωρείται μετά από μελέτες το σωματικό βάρος γέννησης, αν και η προωρότητα του κυήματος θεωρείται ότι παίζει σημαντικό ρόλο.
Η επίκτητη κρυψορχία είναι 2-3 φορές συχνότερη από την συγγενή και διακρίνεται σε πρωτοπαθή, με άγνωστη αιτιολογία και σε δευτεροπαθή, η οποία οφείλεται σε διάφορα αίτια, όπως στενώματα ή συμφύσεις του βουβωνικού πόρου, το μικρό μήκος του σπερματικού πόρου ή των σπερματικών αγγείων, σε ευκίνητο όρχι κλπ.
Το ποσοστό εμφάνισης της κρυψορχίας μετά τον 1ο χρόνο της ζωής κατέρχεται στο 1%, λόγω της μεγάλης πιθανότητας της αυτόματης καθόδου του όρχεος εντός του πρώτου τριμήνου (70-77%). Η επίπτωση αυτή παραμένει σταθερή, μέχρι το 5ο έτος, όταν και αυξάνεται στο 4-6%, πιθανότατα εξαιτίας της εμφάνισης επίκτητης κρυψορχίας. Μετά το 11ο έτος, η συχνότητα της πάθησης μειώνεται στο 1%.
Κρυψορχία: Διάγνωση
H διάγνωση τίθεται με την κλινική εξέταση, όπου δεν ψηλαφάται όρχις εντός της οσχεΪκής κοιλότητας. Εδώ χρειάζεται προσοχή ώστε να μην θεωρηθεί σαν κρυψορχία ο ευκίνητος όρχις. Η κλινική εξέταση είναι δυνατό να αποκαλύψει συνοδές ανωμαλίες, ορμονικής ή γενετικής αιτιολογίας. Ο όρχις μπορεί να ψηλαφάται σε κάποιο σημείο κατά μήκος του βουβωνικού πόρου ή μπορεί να μην ψηλαφάται και καθόλου.
Σε αυτές τις περιπτώσεις σημαντική είναι η βοήθεια των απεικονιστικών μεθόδων, όπως το υπερηχογράφημα (US) κοιλίας, η αξονική (CT) και η μαγνητική τομογραφία (MRI), η φλεβογραφία και η λαπαροσκόπηση. Η τελευταία θεωρείται εξέταση εκλογής στον μη ψηλαφητό όρχι στα παιδιά, γιατί δίνει τη δυνατότητα ταυτόχρονης χειρουργικής αποκατάστασης. Από τις παραπάνω μεθόδους, μεγαλύτερη ευαισθησία έχουν η CT και η MRI με ποσοστά 96% και 94% αντίστοιχα, ενώ παρόμοια ποσοστά έχει και το US με 91%, το οποίο όμως πλεονεκτεί χάρη στην ευκολία για τον ασθενή και το μικρό νοσοκομειακό κόστος.
Διαταραχές
Τα επακόλουθα της κρυψορχίας είναι σημαντικά και επιβάλλουν επί ενδείξεων την άμεση αποκατάστασή της. Ακολούθως, συνοψίζουμε αυτά τα αρνητικά επακόλουθα:
- Υπογονιμότητα
- Ολιγοσπερμία 31%
- Αζωόσπερμία 43%
- Ανάπτυξη νεοπλασίας 2-8 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος από τον υγιή πληθυσμό
- Κήλες > 90%
- Συστροφή
- Συχνή στην επίκτητη κρυψορχία
Τα ποσοστά επίτευξης γονιμοποίησης επί ετερόπλευρης και αμφοτερόπλευρης κρυψορχίας βρίσκονται στο 51,5% και 28,5%, αντίστοιχα. Ορμονικές διαταραχές και περιβαλλοντικοί παράγοντες κατά τη διαρκεια της κύησης έχουν ως αποτέλεσμα αφενός μεν την ορχική δυσγενεσία, η οποία ακολουθείται από την κρυψορχία.
Η ανάπτυξη νεοπλασίας ευνοείται ιδιαιτέρως από τις υψηλότερες θερμοκρασίες που επικρατούν εκτός του οσχέου. Συχνότερος τύπος καρκινώματος είναι το σεμίνωμα. Ειδικά μετά την ηλικία των 11-13 ετών, η μη χειρουργική αποκατάσταση της κρυψορχίας εκτινάσσει την πιθανότητα νεοπλασιας κατά 32 φορές συγκριτικά με τους μη πάσχοντες. Αξιοσημείωτη είναι και η σημαντική πιθανότητα ανάπτυξης καρκινώματος και μετά την χειρουργική αποκατάσταση με ορχεοπηξία ή ακόμα και στον ετερόπλευρο υγιή όρχι.
Η δημιουργία βουβωνοκήλης ή και συστροφής βασίζονται κυρίως στην μη σύγκλειση του ελυτροειδούς πόρου και συχνά παρουσιάζονται ως οξέα συμβάματα με εικόνα οξείας κοιλίας.
Θεραπεία κρυψορχίας
Η ορχεοπηξία με διάφορες χειρουργικές τεχνικές είναι η μέθοδος εκλογής, η οποία επιβάλλεται να πραγματοποιείται το συντομότερο δυνατό από τη γέννηση. Πρόσφατες μελέτες έχουν καθορίσει ως όριο τους πρώτους 12-18 μήνες της ζωής.
Η ορχεοπηξία ως επέμβαση μπορεί να συνοδεύεται από μετεγχειρητικές επιπλοκές με χειρότερη την ορχική ατροφία, από τρώση της ορχικής αρτηρίας. Στις επιπλοκές περιλαμβάνονται επίσης η αιμορραγία και η δημιουργία αιματώματος, τρώση του σπερματικού πόρου, συστροφή και βουβωνοκήλη.
Ορχεκτομή ενδείκνυται στις μεγαλύτερες ηλικίες και ειδικά μετά την εφηβεία, επί ατροφικού ή μη λειτουργικού όρχεος. Υπάρχει η δυνατότητα τοποθέτησης ορχικής τεχνητής πρόθεσης μετά από ορχεκτομή για ψυχολογικούς και αισθητικούς λόγους, κατ’επιλογήν του ασθενούς.
Στις ηλικίες μεταξύ 12-18 μηνών και σε χαμηλή θέση του όρχι, εφαρμόζεται και ορμονική θεραπεία με χορήγηση χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG) ή LHRH αγωνιστών. Η θεραπευτική μέθοδος αυτή πλέον εγκαταλείπεται λόγω των χαμηλών ποσοστών επιτυχίας (6-18%).