Δεκάδες μελέτες έχουν διεξαχθεί προσπαθώντας να απαντήσουν το ερώτημα της πρόληψης του καρκίνου. Πολλές από αυτές τις μελέτες δίνουν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, χωρίς να ξεκαθαρίζουν το τοπίο. Η γενική εντύπωση όμως που αφήνουν οδηγεί με σαφήνεια στο ρητό των αρχαίων Ελλήνων «παν μέτρον άριστον», δηλαδή ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι η ισορροπία σε όλα. Ίσως αυτό που ιεραρχικά πρέπει να τοποθετήσουμε στην κορυφή των τρόπων πρόληψης του ουρολογικού καρκίνου είναι η έγκαιρη διάγνωση, αφού σχεδόν όλοι οι ουρολογικοί καρκίνοι που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο, θεραπεύονται σε ποσοστό άνω του 90%.
Πάνω από 20 μελέτες έχουν δώσει στοιχεία τα οποία μπορούμε να παραθέσουμε. Ξεκινάμε φυσικά από το ότι κάθε ασθενής άνω των 40 με οικογενειακό ιστορικό οφείλει να ελέγχεται με μέτρηση του PSA στο αίμα και ουρολογική εξέταση από Ουρολόγο.
Η σεξουαλική συμπεριφορά έχει δείξει ότι μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης. Συχνές εκσπερματίσεις (πάνω από 20 μηνιαίως) και όχι μεγάλος αριθμός διαφορετικών σεξουαλικών συντρόφων έχει φανεί ότι βοηθούν.
Η μείωση του καπνίσματος και η απώλεια βάρους σαφώς είναι θετικοί παράγοντες προστασίας, αφού η παχυσαρκία και ο αυξημένος BMI έχουν σαφή συσχέτιση με την ανάπτυξη καρκίνου προστάτη.
Διατροφικά, μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά, πτωχή σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, ζωικά λιπαρά και σάκχαρα, αλλά πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνη D, φαίνεται να δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Τροφές όπως η σόγια, τα μήλα, τα μούρα, το πράσινο τσάι, η ντομάτα, το σταφύλι, ο μαιντανός, το γκρειπφρουτ, το κρεμμύδι, το χαμομήλι και ο καφές, περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις φυτικών φλαβονοειδών, ουσίες με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, κάτι που προστατεύει το DNA του οργανισμού μας από καρκινικές μεταλλάξεις. Η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και πολλών αναψυκτικών με ζάχαρη είναι σίγουρα επιθυμητή.
Το κάπνισμα είναι ο απόλυτος προδιαθεσικός παράγοντας ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστης, ο οποίος εμφανίζεται στο 50% των ασθενών. Το κάπνισμα ενοχοποιείται γενικώς σε όλους τους ουρολογικούς καρκίνους και ειδικότερα της ουροδόχου κύστεως, της νεφρικης πυέλου, του ουρητήρα, του προστάτη και του νεφρού. Ο μηχανισμός της καρκινογένεσης σχείζεται με την εμφάνιση στην κύστη των παραγώγων της πίσσας του τσιγάρου και κυρίως τις αρωματικές αμίνες, οι οποίες έχουν καρκινογόνο δράση. Άρα, η διακοπή του καπνίσματος είναι η πρώτη εντολή που δίνουμε στους ουρολογικούς ασθενείς.
Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες περιλαμβάνουν διάφορες επαγγελματικές εκθέσεις (παραγωγή αλουμινίου, παραγωγή καουτσούκ, βαφή, πυρόσβεση, επαγγελματική έκθεση σε διάφορες βαφές [π.χ. ματζέντα και αουραμίνη] ή ενδιάμεσες χρωστικές [π.χ. 4-αμινοδιφαινύλιο]), περιβαλλοντικές εκθέσεις (ακτινοβολία Χ ή ακτινοβολία γάμμα και αρσενικό), φάρμακα (κυκλοφωσφαμίδη και χλωρναφαζίνη), κατανάλωση οπίου-κάνναβης και λοίμωξη από Σχιστόσωμα. Ακόμα, η πυελική ακτινοβολία, πχ. για καρκίνο προστάτη ή γυναικολογικό καρκίνο διπλασιάζει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου κύστης.
Όπως σε όλες τις παθήσεις της ουροδόχου κύστης και εδώ φαίνεται ότι απαιτείται μια ισορροπημένη διατροφή με κατανάλωση επαρκών υγρών, αποφεύγοντας τα ζωικά λίπη, κόκκινο κρέας και βάζοντας στη διατροφή φυτικές ίνες, τσάι και μειώνοντας τον υπερβολικό καφέ και το αλκοόλ.
Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος προκύπτουν από βακτηριακή μόλυνση του ουροποιογεννητικού συστήματος. Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένοι τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες όλων των ηλικιακών ομάδων, αλλά η συχνότητά τους είναι περίπου 50 φορές υψηλότερη στις ενήλικες γυναίκες. Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς (50-60%) παρουσιάζουν τουλάχιστον μία ουρολοίμωξη σε κάποιο στάδιο της ζωής τους. Η εκτιμώμενη παγκόσμια επίπτωση των ουρολοιμώξεων είναι τουλάχιστον 250 εκατομμύρια περιπτώσεις ετησίως. Επιπλέον, στα περισσότερα εξωτερικά ιατρεία, η διάγνωση της ουρολοίμωξης γίνεται αποκλειστικά με βάση τα συμπτώματα (π.χ. δυσκολία, επώδυνη και συχνοουρία, αιματουρία, υπερηβική πίεση) και όχι με την πρόσθετη ακρίβεια της καλλιέργειας ούρων, κάτι που εντείνει το πρόβλημα της υπερβολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών και τη δημιουργία ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών, δηλαδή super-μικροβίων.
Τα παθογόνα που εμπλέκονται στις ουρολοιμώξεις προέρχονται από την εντερική χλωρίδα και αφορούν κυρίως την Escherichia coli (>70–95%) και άλλα μικρόβια όπως Klebsiella pneumoniae, Enterococcus faecalis, Proteus mirabilis και Staphylococcus saprophyticus (<10%). Καθώς τα βακτήρια αυξάνονται σε αριθμό αρχίζουν να καταστρέφουν τα αντιμικροβιακά πεπτίδια που επενδύουν τον βλεννογόνο του ουροποιητικού συστήματος, διαταράσσοντας την ακεραιότητά του. Αυτό, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, ευνοεί την προσκόλληση των βακτηρίων στο επιθήλιο, όπου, μόλις αγκυροβοληθούν, τα παθογόνα διεισδύουν στο βλεννογόνο. Η μόλυνση εμφανίζεται όταν επιτευχθεί μια κρίσιμη μάζα, με αποτέλεσμα τελικά την καταστροφή των φυσιολογικών κυττάρων και κατ’επέκταση του βλεννογόνου της κύστης. Η βακτηριακή προσκόλληση είναι επομένως ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ουρολοίμωξη.
Οι ημερήσιες ανάγκες των ανδρών σε νερό είναι 2.5 λίτρα και των γυναικών 2 λίτρα, κάτι που αντιστοιχεί σε ημερήσια παραγωγή 2 και 1.6 λίτρων ούρων αντιστοίχως.
Διάφοροι παράγοντες θα μπορούσαν να εξηγήσουν τον πιθανό θετικό ρόλο της πρόσληψης υγρών στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων. Πρώτον, η αύξηση της διούρησης έχει μια αραιωτική επίδραση στα μολυσματικά βακτήρια. Δεύτερον, επακόλουθο της αυξημένης διούρησης, είναι το φαινόμενο έξαψης που εμφανίζεται με κάθε ούρηση, ξεπλένονται τα μικρόβια και καθαρίζονται οι βλεννογόνοι. Τρίτον, η αύξηση της συχνότητας της ούρησης έχει συρρικνωτική επίδραση στην ουροδόχο κύστη, μειώνοντας αποτελεσματικά τη διαθέσιμη επιφάνεια στην οποία μπορούν να ευδοκιμήσουν τα βακτήρια.
Ένας άλλος τρόπος που βοηθά η πρόσληψη υγρών στην πρόληψη της ουρολοίμωξης περιλαμβάνει τη διατήρηση ενός φυσιολογικού pH των ούρων. Η χαμηλή πρόσληψη υγρών σχετίζεται με αύξηση της ωσμωτικότητας και της οξύτητας των ούρων. Κατά συνέπεια, το επιθήλιο είναι έμμεσα εκτεθειμένο σε βακτηριακή προσκόλληση και συνεπώς σε αυξημένο κίνδυνο ουρολοίμωξης.
Όμως, δεν μιλάμε για υπερβολική κατανάλωση υγρών πάνω από τις ημερήσιες ανάγκες, διότι η υπερβολική διούρηση οδηγεί σε αραίωση των αμυντικών μηχανισμών του ουροποιητικού, αραίωση του ωφέλιμου μικροβιώματος του οργανισμού, δηλαδή των μικροβίων που μας προστατεύουν με την έκκριση ειδικών ενζύμων, αλλά και την ανισορροπία που δημιουργείται στο pH των ούρων.
Πώς μπορώ να προλάβω τη δημιουργία νέας πέτρας;
O τρόπος ζωής και οι επιλογές διατροφής που κάνετε έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πιθανότητά σας να αναπτύξετε περισσότερες πέτρες. Μια συνολική στρατηγική περιλαμβάνει την επίτευξη και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους και τη βελτιστοποίηση της διατροφής σας. Για τους περισσότερους ασθενείς με πέτρες, ειδικά εκείνες που οφείλονται στο οξαλικό ασβέστιο, οι διαιτητικές συστάσεις δεν είναι ούτε περίπλοκες.
Τι σχέση έχει το πολύ νερό με τις νεφρικές πέτρες;
Είναι η δουλειά των νεφρών σας να απομακρύνουν τα απόβλητα από το σώμα σας. Κάθε μέρα συγκεντρώνουν περίπου 2 λίτρα αποβλήτων και επιπλέον νερό. Έπειτα τα νεφρά το μετατρέπουν σε ούρα. Κάθε φορά που ουρείτε, ξεφορτώνεστε τα απορρίμματα και το επιπλέον νερό. Για να κάνουν τη δουλειά τους σωστά, οι νεφροί χρειάζονται πολλά υγρά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα υγρά βοηθούν να διατηρούνται τα ούρα αρκετά αραιωμένα ώστε να αποτρέπουν τη συσσώρευση κρυστάλλων που περιέχουν ουσίες όπως το ασβέστιο και το ουρικό οξύ. Όταν τα ούρα είναι πολύ συγκεντρωμένα ή δεν «αραιώνονται» αρκετά, μπορεί να σχηματιστούν πέτρες στα νεφρά. Γι ‘αυτό είναι σημαντικό να πίνετε πολλά υγρά.
Πόσα υγρά πρέπει να πίνω την ημέρα;
Αυτό ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από το ένα άτομο στο άλλο λόγω των διαφορών στη σωματική δραστηριότητα, το κλίμα/θερμοκρασία κ.λπ. για τους περισσότερους ανθρώπους, αρκεί να πίνετε τουλάχιστον 10 ποτήρια ημερησίως, δηλαδή περίπου 2-3 λίτρα. Και είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για τα νεφρά σας.
Τι είδους υγρά πρέπει να πίνω;
Το νερό είναι το καλύτερο, αλλά μπορείτε επίσης να πίνετε χυμούς φρούτων, γάλα και χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και σε θερμίδες ποτά (ειδικά αν το βάρος σας είναι ανησυχητικό). Πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική πρόσληψη υγρών από ποτά υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη (πχ. αναψυκτικά). H υπερβολική ποσότητα ζάχαρης στη διατροφή, συμπεριλαμβανομένων των σακχάρων από τα ποτά, έχει συνδεθεί με την περίσσεια ασβεστίου στα ούρα. Η περίσσεια αλκοόλης επίσης δεν συνιστάται επειδή μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση.
Διατηρήστε τα επίπεδα οξαλικών χαμηλά.
Τα οξαλικά άλατα είναι ένα κοινό συστατικό σε πολλές φυτικές τροφές. Υψηλά επίπεδα οξαλικού στα ούρα μπορεί να οφείλονται στη διατροφή υψηλών σε οξαλικά άλατα τροφών, όπως η σόγια, το σπανάκι, τα αναψυκτικά τύπου cola, η σοκολάτα, τα αμύγδαλα, τα παντζάρια, αλλά επίσης μπορεί να είναι αποτέλεσμα ορισμένων πεπτικών διαταραχών ή χρόνιας χαμηλής πρόσληψης ασβεστίου.
Διατηρήστε μια ισορροπημένη πρόσληψη ασβεστίου (Ca)
Για τη μείωση των επιπέδων οξαλικού άλατος στο σώμα, είναι επιθυμητή και η ταυτόχρονη πρόσληψη ασβεστίου σε ισορροπήμενα επίπεδα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ασβέστιο συνδέεται με το οξαλικό στην πεπτική οδό πριν φτάσει στα νεφρά. Για τους περισσότερους ενήλικες, οι τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν καθημερινά μεταξύ 1000 και 1200 mg ασβεστίου. Ουσιαστικά, 3 μερίδες γαλακτομικών προιόντων (π.χ. ένα ποτήρι γάλα, ένα γιαούρτι και 2 φέτες τυρί) επαρκούν για να προσλάβετε την αναγκαία ημερήσια ποσότητα ασβεστίου. Παρακολουθείστε τις ετικέτες των τροφίμων ή και των εμφιαλωμένων νερών για την ακριβή περιεκτικότητά τους σε ασβέστιο.
Αποφύγετε την περίσσεια νατρίου (αλατιού-Na)
Τα υψηλά επίπεδα αλατιού μπορεί να αυξήσουν την ποσότητα ασβεστίου που εκκρίνεται στα ούρα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων. Οι διαιτητικές προσλήψεις αναφοράς συνιστούν όχι περισσότερο από 1500mg νατρίου την ημέρα για τους περισσότερους ενήλικες. Τα πραγματικά κλειδιά για τη μείωση της πρόσληψης νατρίου είναι να παρακολουθείτε τις ετικέτες των θρεπτικών συστατικών των τροφών που τρώτε και να περιορίσετε την πρόσληψή σας σε επεξεργασμένα τρόφιμα, φαγητά εστιατορίου και πρόχειρα φαγητά, καθώς και τυριά, μεσημεριανά με κρέατα, αλμυρά σνακ, κονσερβοποιημένες σούπες και λαχανικά, κρεμώδη dressings και σάλτσες.
Διατηρήστε την υψηλή πρόσληψη μαγνησίου (Μg)
Η υψηλότερη πρόσληψη μαγνησίου από τη διατροφή συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης πέτρας. Το μαγνήσιο βοηθά στη μείωση της απέκκρισης του οξαλικού στα ούρα και μπορεί επίσης να βοηθήσει να διατηρηθεί η οξαλική ένωση στο ασβέστιο στα ούρα και να σχηματιστούν πέτρες οξαλικού ασβεστίου ή φωσφορικού ασβεστίου. Η πρόσληψη τροφής για το μαγνήσιο είναι 320 έως 360 mg/ημέρα για τις περισσότερες ενήλικες γυναίκες και 400 έως 420 mg/ημέρα για τους περισσότερους ενήλικες άνδρες.
Άλλες διαιτητικές συστάσεις
Το κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά όλων των ειδών θεωρούνται τρόφιμα που παράγουν οξέα. Η ελαχιστοποίηση της πρόσληψης αυτών των τροφών μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντική εάν έχετε ιστορικό με πέτρες ουρικού οξέος. Η υψηλή πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης αυξάνει το ουρικό οξύ στα ούρα, γεγονός που με τη σειρά του προάγει τόσο το οξαλικό ασβέστιο όσο και τις πέτρες του ουρικού οξέος. Τα τρόφιμα αυτά μπορούν επίσης να μειώσουν την ποσότητα του κιτρικού των ούρων, έναν σημαντικό αναστολέα λίθου.
Αναστολείς λιθίασης
Τα φρούτα και τα λαχανικά παρέχουν συλλογικά πολλούς αναστολείς λιθίασης που μπορούν να αποτρέψουν όλους τους τύπους πετρών στις ουροφόρες οδούς. Αυτοί οι αναστολείς περιλαμβάνουν το κάλιο, το μαγνήσιο, τις ίνες, το κιτρικό οξύ και τα αντιοξειδωτικά. Η κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων ποικιλίας φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα μπορεί όχι μόνο να εμποδίσει να δημιουργήσετε περισσότερες πέτρες στα νεφρά, αλλά και να σας κρατήσει υγιείς με άλλους τρόπους.
Συμπερασματικά, αν είστε για πρώτη φορά ασθενής με πέτρα στα νεφρά ή τον ουρητήρα ή έχετε ιστορικό με λίθο, είναι σημαντικό να θυμόσαστε ότι δεν υπάρχει μία δίαιτα που να ταιριάζει σε όλους για την πρόληψη λίθων.
Ιατρείο Μαρούσι
ΥΓΕΙΑ – Ερυθρού Σταυρού 5,
7ος όροφος,
210 686 7637
Copyright © 2024 Αττική Ουρολογία
Design & Developed by Zonepage
