Λιθίαση

Share it:

Ουρολιθίαση

Η συχνότητα της ουρολιθίασης στους ενηλίκους είναι 3-5% με μια ετήσια αύξηση 0,5%. Η πιθανότητα δημιουργίας λίθου κατά τη διάρκεια της ζωής είναι περίπου 12%. Οι άνδρες προσβάλλονται 3 φορές περισσότερο από τις γυναίκες.

Ασθενείς που είχαν ένα λίθο είναι σε μεγάλο κίνδυνο να σχηματίσουν ακόμα έναν μέσα στα επόμενα 5-7 χρόνια. Παρότι η υπερβολική αποβολή ασβεστίου στα ούρα είναι το συχνότερο αίτιο για τη λιθίαση του ανώτερου ουροποιητικού, η παθογένεια είναι πολύπλοκη και πολυπαραγοντική (ανατομικές ανωμαλίες, κλίμα, κληρονομικότητα, δίαιτα, ενυδάτωση, επάγγελμα κλπ.)

Η αρχική εκτίμηση του ασθενούς θα πρέπει να θεωρείται ως μέρος μια συνεχιζόμενης διαδικασίας που σκοπεύει να θέσει τη διάγνωση, να ελέγξει τα συμπτώματα, να καταστήσει τον ασθενή αλιθιασικό και να προλάβει την υποτροπή της λιθίασης.

Η τυπική εικόνα ενός λίθου που αποφράσσει την δίοδο των ούρων αποτελεί τον λεγόμενο κολικό του νεφρού. Κολικοειδής οσφυικός πόνος που αντανακλά στην βουβωνική περιοχή και το όσχεο (στους άνδρες) ή τα μεγάλα χείλη του αιδοίου (στις γυναίκες) είναι χαρακτηριστικός.

Δυσκοιλιότητα ή μετεωρισμός μπορεί επίσης να είναι παρόντα. Δυσουρία, συχνουρία, επιτακτικότητα και στραγγουρία μπορεί να συμβούν σε περιπτώσεις λίθων του κατώτερου ουρητήρα. Ο ασθενής είναι ανήσυχος, με ταχυκαρδία ή υπέρταση και ίσως και εμπύρετος αν συνυπάρχει και ουρολοίμωξη. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται άμεση αποσυμφόρηση του αποχετευτικού συστήματος των ούρων και πιθανώς νοσοκομειακή νοσηλεία.Ο κωλικός, ως έκτακτο περιστατικό αντιμετωπίζεται με αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη καθώς και σπασμολυτικά φάρμακα για διάστημα περίπου 3 ημερών.

Επί εμμονής των συμπτωμάτων, η τοποθέτηση ενός ουρητηρικού καθετήρα (pig-tail) λύνει το πρόβλημα. Σε δεύτερο χρόνο, αποφασίζεται η αντιμετώπιση, η οποία εξαρτάται από την εντόπιση, το μέγεθος και τη σύσταση του λίθου, καθώς και από τη γενική κατάσταση του ασθενούς (παχυσαρκία, λήψη αντιπηκτικών, εγκυμοσύνη, παιδιά, αορτικό ανεύρυσμα, σκελετικές ανωμαλίες κλπ.)

Οι ουρητηρικοί λιθοι μπορεί να αποβληθούν αυτόματα χωρίς την ανάγκη χειρουργικής παρέμβασης. Αυτό συνδέεται άμεσα με το μέγεθος του λίθου. Τα ποσοστά αυτόματης αποβολής για λίθους < 4 mm, 5-7 mm και > 7 mm φαίνονται στον επόμενο πίνακα.

 

Οι λίθοι του ανώτερου ουρητήρα είναι λιγότερο πιθανό να περάσουν αυτόματα (45%), ενώ το 70% των λίθων του κατώτερου περνούν. Οι συμπτωματικοί νεφρικοί λίθοι συνήθως απαιτούν θεραπεία. Μικροί, ασυμπτωματικοί, καλυκικοί λίθοι δεν απαιτούν θεραπεία, αλλά θα πρέπει να βρίσκονται υπό παρακολούθηση με απλή ακτινογραφία, ειδικά εφόσον πρόκειται για πολλαπλούς.

Αύξηση του μεγέθους, λοίμωξη ή επακόλουθη εμφάνιση συμπτωμάτων (στο 30% των περιπτώσεων) οδηγεί σε άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

Στόχος της θεραπείας είναι να οδηγήσει στο μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό κάθαρσης των λίθων με τη μικρότερη νοσηρότητα. 

Προ της χειρουργικής αντιμετώπισης, ο ασθενής θα πρέπει να διερευνάται με ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ενδοφλέβια, αξονική ή μαγνητική τομογραφία, με τις τελευταίες να δίνουν τη δυνατότητα για τρισδιάστατες απεικονίσεις. Μπορεί να απαιτηθεί και η διενέργεια σπινθηρογραφήματος των νεφρών για να εκτιμηθεί η νεφρική λειτουργία του πάσχοντος νεφρού.

 

Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)

Πέτρες του νεφρού έως 1 εκατοστό, με κατάλληλη σκληρότητα και κατάλληλη εντόπιση (π.χ. όχι στον κάτω κάλυκα του νεφρού) είναι κατάλληλοι για ESWL με τη χρήση ενός λιθοτρίπτη. Αυτός παράγει κύματα κρούσης μέσα σ’ένα μαξιλάρι νερού μέσω επαναλαμβανόμενων εκκενώσεων. Τα κρουστικά κύματα εστιάζονται στον λίθο με τη χρήση ενός ημιελλειψοειδούς κατόπτρου. Ο ασθενής ξαπλώνει στο μαξιλάρι νερού και τα κρουστικά κύματα διαπερνούν το δέρμα για να συγκρουστούν με τον λίθο.

Ακριβής στόχευση γίνεται με την χρήση υπερήχων ή ακτινοσκόπησης. Κάθε κρουστικό κύμα προκαλεί λιθιασικούς μικροθρυμματισμούς και χρειάζονται έως και 3500 παλμοί για την διάλυση ενός λίθου. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν αναλγησία και τα αντιβιοτικά χορηγούνται ως πρακτική ρουτίνας για την πρόληψη βακτηριαιμίας, ενώ η ESWL μπορεί να πραγματοποιηθεί ως ημερήσιο περιστατικό.

Τα λιθιασικά θραύσματα αποβάλλονται αυτόματα μέσα στους επόμενους 3-4 μήνες. Πτωχή ανταπόκριση στην ESWL δείχνουν οι μονήρεις καλυκικοί λίθοι, οι παχύσαρκοι ασθενείς, οι λίθοι σε εκκολπώματα, οι λίθοι κυστίνης και οι λίθοι αμιγούς οξαλικού ασβεστίου.

Επανάληψη της θεραπείας απαιτείται στο 20% των λίθων < 1cm και συχνότερα για μεγαλύτερους λίθους (έως 45% για λίθους > 2cm).

Aιματουρία (διάρκειας 12-24 ωρών), κολικός ουρητήρα (στο 20%), πυρετός είναι τα συνηθέστερα σημεία μετά από μια συνεδρία ESWL.

 

 

Διαδερμική νεφρολιθοτριψία (PCNL)

Η PCNL είναι η θεραπεία εκλογής για τους κοραλλιοειδείς λίθους και για μεγαλύτερους λίθους (> 2cm) του νεφρού που δεν απαντούν στην ESWL ή την ουρητηρολιθοτριψία (URS).Με χρήση γενικής αναισθησίας, το αποχετευτικό σύστημα των ούρων σκιαγραφείται με σκιαγραφική ουσία και παρακεντείται διαδερμικά. Ακολουθεί η τοποθέτηση οδηγού σύρματος εντός του νεφρού και η διάνοιξη μιας οδού με διαστολές εντός του αποχετευτικού συστήματος που θα επιτρέψει την είσοδο του άκαμπτου νεφροσκοπίου.

Οι μεγάλοι λίθοι διασπώνται με τη χρήση laser, βαλλιστικού, ηλεκτρουδραυλικού ή λιθοτρίπτη υπερήχων και όλα τα μικρά θραύσματα αφαιρούνται.

Μια νεφροστομία τοποθετείται για τις επόμενες 24-48 ώρες μετεγχειρητικά. Ο ασθενής εξέρχεται μετά την αφαίρεση της νεφροστομίας. Οι υπολοιπόμενοι λίθοι μπορούν να θεραπευτούν με επανάληψη PCNL, χημόλυση ή ESWL.

Πλέον, υπάρχει και η λεγόμενη mini-PCNL, η οποία στοχεύει στη μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών της κλασσικής διαδερμικής νεφρολιθοτριψίας, που μπορεί να είναι σημαντική.

 

Ουρητηρολιθοτριψία (URS)-Eύκαμπτη νεφρολιθοτριψία (flexible nephrolithotripsy)

Με τον ασθενή σε γενική αναισθησία, εισάγεται δια της ουρήθρας ένα εύκαμπτο ή άκαμπτο ουρητηροσκοπίο και υπό ακτινοσκοπική παρακολούθηση, οι λίθοι μπορούν να κατακερματιστούν ενδοσωματικά με το Ηolmium laser και τα συγκρίμματα να αφαιρεθούν με ειδικά συλληπτικά εργαλεία (λαβίδες ή baskets). Η όλη διαδικασία απαιτεί νοσηλεία στο νοσοκομείο για 1 ημέρα και σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιείται και χωρίς νοσηλεία στο νοσοκομείο. Για τους λίθους του ουρητήρα, η μέθοδος αυτή δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα, με επιτυχία άνω του 90%.

Η εύκαμπτη νεφρολιθοτριψία με τη χρήση νέας γενιάς εύκαμπτων ουρητηροσκοπίων ψηφιακής τεχνολογίας, έχει φέρει επανάσταση στην αντιμετώπιση των νεφρικών λίθων, ακόμα και μεγάλου μεγέθους, πάνω από 2 εκατοστών. 

 

Ο λιθιασικός ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται σε μεταβολικό έλεγχο της λιθίασης για να μειωθούν τα ποσοστά υποτροπής και να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες. Ο μεταβολικός έλεγχος περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος και ούρων, καθώς και χημική ανάλυση του λίθου που γίνεται σε ειδικό εργαστήριο.

Scroll to Top